Alternatywna historia
Advertisement

Rus (ur. 37 rok n.e w Chwaligrodzie, a zm. 90 n.e w Ujsoygsztr) - Słowiański władca i dowódca wojskowy z dynastii Chwaliborów rządzący początkowo państwem naddnieprzańskim, a następnie kaganatem słowiańskim znany z traktatu ugodowego z Chanatem (Royjh hyouu Chyayn), liwskiej kroniki Yoyguhanga i bojowiańskich źródeł: Misean mac Panorix Lives Patremix. Pośrednio lub bezpośrednio wzmiankowany także w źródłach adżrabskich, wandalskich, saskich i gockich. Szczególnie wiele informacji o jego dokonaniach i zdobyczach czerpiemy z kroniki mnicha Olricha - brata ostatniego króla Wandali - Gelimera, który został uratowany przez pewnego saskiego chrześcijanina imieniem Olbrecht, a następnie przyjął chrzest i wstąpił do saksońskiego duchowieństwa rozpoczynając swą karierę kronikarską. Najwięcej jednak o jego życiu, rodzinie i politycę wewnętrznej dostarczają źródła kopttańskich pisarzy, a szczególnie dzieło zatytułowane ,,O wojnie Chana Lergsztorga z Rusem nieposłusznym" . Powszechnie uważany jest za pierwszego władcę Polski słowiańskiej oraz wielkiego wodza Słowian mającego na koncie wielkie zwycieństwa z azjatyckim imperium Kopttów (Bitwa o Ugorhoyu i Wojna o Krywiczanie) i choć ostatecznie musiał się ugiąć przed przeważającymi siłami wroga - nawet w tak beznadziejnej sytuacji - potrafił uczynić to na korzystnych dla swego państwa warunkach. Po Rusie, władzę przejął Lech.

Pełny tytuł władczy[]

Jako niezależny władca[]

Na chwałe całego rodu słowiańskiego Rus, syn Szczeka i księżny Pieścidoli niezależnym kniaziem Naddnieprza z Chwaliborów zrodzony. Z łaski Matki Ziemi niepodważalny piastun ziem krywiczańskich, radymskich, dragowickich , a także i Drewlańskich. Wolą Peruna wywyższony nad wszystkich wojów. Na chwałe przysięgi, którą Welesstrzeże najsprawiedliwszy z sędziów ziem wszesłowiańskich.

Po przyjęciu zwierzchnictwa Chana Lergsztorga, jako kagan[]

Z łaski wszesprawiedliwego i wszemiłosiernego wszeszlachetnego Chana, co Lergsztorgiem się zwię - Rus, wyróżniony z sług najwyższego z sędziów ziemskich - niepodważalny kagan kaganatu Słowian, co dzieli się na ziemie słowieńskie, radymskie,dragowickie, drewlańskie, siewierzańskie, wiatyckie, (plemię wschodniosłowiańskie) polowiańskie,uliczańskie, połowiańskie , tywerckie, chorwuńskie, dulebskie, wołyńskie,lędzieńskie i lechickie lechickie. Skromny i umiłowany przyjaciel wielkiego chana Lergsztorga, a także innych jego sług: Obrgabejhuda i Hogugagerga. Z woli losu, ukochany księżny Robiemiry i rodzic syna swego jedynego Lecha.

Kontrowersje wokół imienia[]

Nigdy nie udało się jednoznacznie wyjaśnić pochodzenie imienia "Rus". Wiadomo, że jest to najprawdopodobniej skrót od dłuższego imienia (przezwisko). Proponuje się etymologię słowiańską, germańską, a także kopttańską. Zdaniem Mikołaja Siewierzańskiego "Rus" jest możliwym skrótem od słowiańskich imion: Rościsław (Ruścisław?), lub Ruszko podając przykład rusińskiego szlachciana Rościsława rządzonego w XV wieku księstwem Połockim nazywanego przez niezadowoloną z jego rządów ludność chłopską ,,Surowym Rośkiem". Możliwe, że "Rosiek" przekształcił się w "Rusiek", a ostatecznie w "Rus". Zdaniem Włościsława Cześniaka "Rus" jest przydomkiem nadanym przez ludność słowiańską komuś, kto zwał się Roswold, co jednak - zdaniem badacza - nie niweluje jego słowiańskich korzeni, lecz wskazuje na jakiś możliwy związek z wikińskim księstwem Orix. Większość badaczy jednak uważa, że "Rus" jest pożyczką z języka kopttańskiego, a dokładniej skrótem od imienia "Rusłan". Biorąc pod uwagę związki Szczeka, ojca Rusa z kopttańskimi możnowładczyniami - wydaje się to być prawdopodobne.

Rodzina[]

Chwaliborowie

Kliknij, aby przyjrzeć się lepiej

Rus należał do piątego bądź siódmego, a zarazem przedostatniego pokolenia dynastii Chwaliborów właściwych. Jego ojcem był Szczek, syn Kijawa i jednej z jego nałożnic o imieniu Czesława, zaś matką była Ogorbogora - trzecia i ostatnia córka kagana Mordawów zwanego Yyolygbegor, który aby uzyskać wsparcie Szczeka o przejęcie tytułu Chana imperium Kopttów musiał oddać mu swą córkę za żonę, która z czasem przyjęła słowiańskie imię Pieścidola. Najstarszym historycznym przodkiem Rusa był jego prapradziadek Chwalibór, zaś legendarnym prapraprapradziadek - Radymir. W kronice ,,O wojnie Chana Lergsztorga z Rusem Nieposłusznym" napisano, że za wzór do naśladowania brał swego ojca Szczeka i wojnie posiadał podobne zdolności, choć nie taki talent, jak poprzednik. Jego relacje z rodzicami opisuje szczegółowo kopttańskie działo ,,O przesławnych Słowianach", w którym zawarto informacje, jakoby Rus spędzał więcej czasu z ojcem niż z matką. Podobno osłaniał ojca wraz z kuzynem Chorsawem przed strzałami wojów Jaropełka podczas przeprawy przez bagna okalające siedzibę wroga - Połock samemu zostając ranionym w nogę i ramię. Cała wojna 

Chorsaw

Chorsaw, brat Rusa

zakończyła się niepowodzeniem, ale ten epizod zacieśnił relacje syna z ojcem, osłabiając jednocześnie więzy matczyne (podobno Rus dobrowolnie odesłał matkę do Mordawii, aby nie przeszkadzała mu i ojcu w "męskich sprawach"). Rus był jedynakiem, ale posiadał licznych krewnych. Najbliższymi z całą pewnościom był Chorsaw i Chorsawa, syn i córka stryja Rusa o imieniu Władywój, urodzeni jako jedyni z prawego łoża przez żonę Władywoja - Władymirę. Chorsaw, Władywój, Szczek i Rus - wspomagani przez Czudów - prowadzili wojnę z Jaropełkiem, synem Miłosza, wnukiem Chorywa, prawnukiem Chwalibora w akcie zemsty za wymordowanie Izjasława Młodszego i jego siedmiu synów, należących do dynastii Chwaliborów. Wojna zakończyła się wielką porażką w bitwie o Połock, lecz w wyniku tych zdarzeń Rus i Chorsaw pozostali w dobrych relacjach aż do przepędzenia Rusa przez Chorsawa 

Szczek

Szczek, ojciec Rusa

rządnego władzy po śmierci Szczeka. Rus był w dalszej lini genealogicznej spokrewniony z Dadźbem, synem Swargła oraz synami Jaszemiły: Jaropełkiem, Obierzysławem i Krasławem, który z litewską księżniczką Vaigale doczekał się kolejno: Rimaite, Vygdagosa, Tautvydasa, Świętosławy, Chorywicza i najmłodszej córki - Andre, która zmarła w wieku niemowleńcym. Najdalszymi krewnymi Rusa byli litewscy władcy: Kiejstus i Milda, którzy jednak wspierali go w walce z chanem Lergsztorgiem. Rus miał dwie żony: Orgsztorgę, córkę Azima - kagana Czudów, która jednak okazała się być bezpłodna i została odesłana ojcu, co ostatecznie załamało rodzący się sojusz. Szybko jednak Rus poślubił Robiemirę, córkę Walgierza Białego - niebezpiecznego rywala jego zaprzysięgłego wroga Gelimera, co ostatecznie przypieczętowało los niesławnego potomka Chwalibora, której pozostał wierny do końca życia. Ta dała mu jednego syna - Lecha. Relacje ojca z synem są dosyć niejasne, ale na pewno były one pozytywne.

Życiorys[]

Młodość[]

Iwan

Ilustracja z staroruskiej kroniki wyobrażającą Rusa za młodu

Młodość jedynego syna Szczeka pozostaje niejasna, lecz bardziej znana aniżeli poprzedników. W dziele ,,O przesławnych Słowianach" anonimowy autor stwierdza, że przyszły kniaź urodził się 7 września 37 roku w rezydencji kniaziowskiej w Chwaligrodzie i tam się wychowywał przez pierwsze lata swego życia. Jako zaledwie siedmiolatek w 44 roku rozpoczął - pod okiem Kędzierzawoja, szlachcica który nauczał także jego ojca - kilkuletnią naukę, w Kijowie w trakcie której poznał zasady kierujące ówczesną polityką i związane z nią procesy, a także opanował podstawy z zakresu rolnictwa, łucznictwa, wojskowości, religii, literatury i architektury. Według kronikarza zaprzyjaźnił się wtedy z przyszłym sojusznikiem w przyszłych walkach z Jaropełkiem - Walgierzem Białym. Gdy Rus miał piętnaście lat w 52 roku został wysłany przez ojca do zaprzyjaźnionego kagana Czudów - Becsa, który nauczał go pięć lat rozwijając jego wiedzę w zakresie wcześniej znanych przedmiotów, a także nauczył go astronomii, alchemii. Pomógł mu też w opanowaniu wielu azjatyckich języków, a także skomplikowanego pisma orchońskiego. Rus, jako 20 latek w 57 powrócił do rodzinnego Chwaligrodu na wezwanie swego ojca Szczeka, który chciał zobaczyć jego uzdolnienie w bitwie, a miał ku temu świetną okazję, ponieważ właśnie wyprawiał się z najbliższymi krewnymi na okrutnego Jaropełka, który zamordował dziewięciu przedstawicieli dynastii Chwaliborów. Cała wyprawa mimo wielkiego poparcia okazała się być nieudana, lecz w niej Szczek przekonał się o przywódczych umiejętnościach syna i mianował go przywódcą swych wojsk.

Przed przejęciem władzy[]

Rus Wojownik

Rusa cechowała wojowniczość

Rus

Rus

Rus, jeszcze za czasów życia ojca organizował liczne wyprawy wojenne i dyplomatyczne. W 57 roku najechał na estońskie plemiona Vanemów i Bantavów zmuszając ich władców (Abdagansa i Akysira) po miesiącu walk do uległości względem kniazia Szczeka, lecz pozwolił im zachować rządy namiestnicze. Tego samego roku starał się też podporządkować sobie estyckie plemię Rektów, jednak jego starania spełzły na niczym. Po przegranych bitwach z Estami, wódź zmienił swoje plany i postanowił pokonać Jaropełka. W tym celu w 58 roku - mając wówczas jedynie 21 lat - wyprawił się na auksztockie plemię Alsenów, którym rządzili należący do dynastii Chwaliborów Vygas i Tautvydas, którzy wspierali militarnie Jaropełka. Wojskom radymskim udało się otoczyć wrogą armie i ją rozbić, zaś książęta zbiegli do swojego ojca - rządzącego Słoweniami Krasława. Rusowi przy pomocy ojca udało się odeprzeć aż

Balt

Abdaganes - wódź estyckiego plemienia Vanemów - wraz ze swymi najbliższymi towarzyszami oddaje hołd Rusowi

trzy inwazje Krasława, który chciał ponownie osadzić synów w Alsenii. Syn Szczeka przekonał jednak Alsenów do niegodziwości braci i zaproponował im sojusz przeciwko Krasławowi i Jaropełkowi. Nowy kungis plemienia - Agnitche przystał na tę propozycje oczekując jednak w zmian sporą część łupów w przypadku pomocy militarnej, co nie zadowoliło niektórych możnych obawiających się o swoje finanse. Jednemu z nich - Więcesławowi Miłościwemu z rodu Ogińskich udało się namówić Rusa, by ten zjawił się na zebraniu możnych z rodów Ogińskich, Chodkowiczów, Iliniczów i Ostrogskich, gdzie podstępem został pojmany i uwięziony w Bobrujsku. Ilinowicze jednak zdradzili swych współpracowników i sprowadzili Szczeka wraz z wojskiem, który oswobodził Rusa. Kniaź kazał powiesić starszych rodu Ogińskich, Chodkowiczów i Ostrogowskich, zaś pozostali przedstawiciele tych trzech rodów zmuszeni zostali do wypłacenia dużego odszkodowania pojmanemu Rusowi oraz stracili większość własności miejskich na rzecz Iliniczów, co było nagrodą za pomoc w uwolnieniu syna władcy. Jednak wieść o planowanej egzekucji Więcesława Miłościwego wywołała powszechne oburzenie, bowiem Więcesław 

Chodkowicze1

Tengra Chodkowiczów

cieszył się dobrymi relacjami zarówno z innymi rodami szlacheckimi, jak i chłopstwem. Niektóre rody szlacheckie zagroziły nawet poparciem Jaropełka, co ostatecznie wymusiło na Rusie uchylenie wyroku. Więcesław i jego kompani z rodów Chodkowiczów i Ostrogowskich zostali ostatecznie w 59 skazani na dożywotnią banicje, a konflikt został zażegnany (Rus był wtedy 22-latkiem). Na całej sytuacji skorzystał oczywiście

Ilmini

Tengra Ostrowskich

Jaropełk, który przyłączył do swego księstwa Postawę i Cześniki, a także Abdagans i Akysir, którzy uniezależnili się od państwa naddnieprzańskiego. Rusowi udało się szybko ponownie opanować Vendawe, ale kontrola nad Bandavą została ostatecznie utracona. Postawa i Cześniki również przestały należeć do Szczeka. Szczek w 60 roku postanowił wydzielić 23-letniemu synowi ziemie Siewierzańską, aby podszkolił się w zarządzaniu prowincjami. Od tej pory Rus działał głównie w sferze dyplomatycznej. Już w 62, jako 25 latek wsparł wraz z ojcem Orduhajhaja - kagana Mordawii, jako nowego chana Imperium Kopttańskiego za cenę przekazanie mu kilku mordawskich ziem. Walczył on też z wrogiem Orduhajhaja, którym był kagan Czudzi - Odruhan II zabierając nieprzyjacielowi część terytorium (ostatecznie ani Orduhajhaj, ani Orduhan II nie został wielkim chanem) w zwycieńskich bitwach w latach 62-64. Na głównego zarządce nowonabytych ziem mordawskich wybrał Ładymira Chościskowca z rodu Chodkowiczów ostatecznie odmieniając relacje z tym wrogim rodem na dobre. Podobna zmiana zaszła, gdy zdobyte teytorium w Czudzi przyznał możnym z rodów Ostrogowskich i Ogińskich. W 65 mając 28 lat, wpadł w konflikt z Chorsawem i wspierającymi go możnymi, gdy odmówił podzielenia części swych włości między sobą, a krewnym czego kulminacją była bitwa rozegrana na polach kijowskich. Starcie zostało przerwane przez kniazia Szczeka, który zachował namiestnicze rządy syna na ziemi siewierzańskiej, oddając za to Chorsawowi ziemię wiatyczów. W 69 roku umiera na zawał sędziwy Szczek dzieląc swoje kniaźnie między Chorsawą, Władywojem, Chorsawem i Rusem, który miał wówczas 32 lata.

Współwładztwo rodzeństwem stryjecznym[]

Welesowa Kniaga

Część testamentu Szczeka

Szczek tuż przed śmierciom dnia 12 października 69 roku sporządził dokument Osytatya Wola na mocy, którego podzielił swoje terytorium na cztery prowincje. Pierwsza została przydzielona Chorsawie, a w jej skład weszły ziemie wołyńskie, lędzieńskie i dulebskie. Druga przypadła jej bratu - Chorsawowi, który otrzymał we władanie krainy historyczne: Siewiercie, Drewlanie, Chorwucje, Tywercje i Połoczanie. Uliczania, Polowiania i 

Ruś i Rus

kniaźnie ruskie i sąsiedzi przed wygnaniem Rusa

Siewierzania stały się władstwami Rusa, zaś Wiatyczie i Dragowiczie oddane zostały Władywojowi. Rus odziedziczył jednak po ojcu prócz części ziem, także wszystkie tytuły oraz zdecydowaną większość majątku. Dodatkowo rodziciel zadbał o przyszłość syna przekonując większość szlachty - w tym zarządców ziem potencjalnych konkurentów - do wspierania Rusa czym

Wżno

Zrekonstruowane Wżno - nowa siedziba Rusa

mocno osłabił pozycje brata i krewnych czyniąc de facto pierworodnego Rusa zwierzchnikiem na wszystkich kontrolowanych przez potomków Kijawa ziemiach. Ten stan rzeczy wyraźnie nie spodobał się Chorsawowi i Chorsawie, których władza została mocno ograniczona, a relacje z bratankiem pogorszyła jeszcze bardziej śmierć ich ojca, a brata Szczeka - Władywoja, który zmarł rok po śmierci czwartego władcy Rusi (70 roku n.e), a jego prowincja (Dragowiczania i Wiatyczia) została przyznana na zgromadzeniu szlachty 33-letniemu Rusowi, a nie dzieciom 

Lajangut III

Lajangut III Groźny

nieboszczyka. Rus, aby - uspokoić nastroje - jeszcze tego samego roku, zrzekł się części przygranicznych ziem na rzecz Chorsawa, jednak większość swej ojcowizny zachował dla siebie i przeniósł swą siedzibę do Siewierza z Wżna. W 71 roku n.e rozpoczął udane rokowania pokojowe z kaganem Czudzi - Lajangutem III Kłótliwym, które zakończyły się przyrzeczeniem pokoju, zeswataniem dalekiej krewnej Rusa - Mildy z czwartym synem Lajanguta - Kirjaarem oraz przymierzem wymierzonym przeciwko Jaropełkowi i być może Chorsawowi w zamian za wsparcie militarne Lajanguta wojskami słowiańskimi w trwającej wojnie domowej na Czudzi. Jeszcze tego samego roku wyprawił się na przeciwników Lajanguta, zdobywając w imieniu swego sojusznika strategicznie położone grody: Oyuugh, Ylouu, Eyghani i Baugye. Wojska słowiańskie pod wodzą Przemira z rodu Sapiehów od południa zaatakowały siedzibę nieprzyjaciół - Jouge, zaś wojownicy mordawscy dowodzeni przez Yuojughagejta natarli na bastion rebeliantów od strony północnej. Buntownicy jednak pod wodzą Ojaahargunhjja - wykorzystawszy talent wojskowy swego wodza oraz sprzyjające obrońcom ukształtowanie terenu - wydostali się niezauważeni z Jougi, okrążyli wrogą armie i natarli w sam szyk bojowy wojsk Przemira, zmuszając zaskoczone i przerażone wojska słowiańskie do ucieczki. Część rusinów jednak przyłączyła się do wojsk mordawskich, które nie wpadły w zastawioną pułapkę i niestrudzenie walczyli w krawej bitwie o Jouge. W bezlitosnym starciu straty po obu stronach były tak wielkie, że zdecydowano się na rozejm. W porozumieniach po stronie Lajanguta uczestniczyli Lajangut III Kłótliwy, Kirjaar, Milda, Rus, Vaanychar II (kagan kaganatu liwskiego), Yuojughagejt, a także wielki chan Lerngsztorg, zaś opozycje reprezentowali Ojaahargunhijjan, Oyhsztafg, Egebehejegh i Yegehoyogih. Długotrwały spór ostatecznie zakończył się 15 grudnia 72 roku wraz z podpisaniem przez wszystkich zgromadzonych traktatu Jougijskiego na mocy, którego z kaganatu Czudzi wydzielono cztery osobne, lecz słabe i uzależnione w polityce zewnętrznej od Czudzi władztwa: Kaganat Oyhsztafg, Ojaahargunhijj, Egebenhejegh i Yegehoyogih. Lajangut otrzymał jednak spore odszkodowanie za toczoną przez sześć lat wojnę domową, a także rękę córki zwierzchnika - mianowicie Ojgurtę. Podjęta decyzja miała także wpływ na słowiańskiego władce. Zgodził się on na ślub z Orgsztorgą - córką najstarszego syna i następcy Lajanguta - Azima, a także nawiązał przyjazne relacje z przyszłym wrogiem - Lerngsztorgiem. Jednak, gdy Rus - po roku przebywania na Czudzi, po licznych imprezach, popijawach i innych "sprawach politycznych" (wtedy to miał spłodzić liczne, nieślubne potomstwo, a mianowicie: Sławka, Władymira, Słopana, Izbora, Burywoja i Gostomysła) - powrócił do swej ojcowizny zastał zaawansowany bunt przeciwko jego władzy. Przyczyną powstania były - krzywdzące dla warstwy wolnych chłopów (kmieciów) - ustawy i prawa wprowadzone przez monarchę, który chciał nałożyć absurdalnie wysoki podatek "za wolność" na kmieciów oraz ograniczyć władzę chłopskich właścicieli na ich własnych ziemiach i domostwach. Rebelie wsparli przeciwnicy Rusa - Chorsaw i Jaropełk, a także niektóre rody szlacheckie (a właściwie tylko Tyszkiewicze i Wiśniowieccy), którzy dążyli do zjednoczenia ziem słowiańskich. Rus jednak szybko stłumił powstanie ludowe przy pomocy wiernej mu szlachty i wojsk czudzkich. Bezlitosny władca skonfiskował majątki i własności ziemskie Tyszkiewiczów i Wiśniowieckich przekazując je jednocześnie swym najzagorzalszym poplecznikom. Obydwa rody utraciły status szlacheckich, a ich członkowie zostali wysprzedani w niewolę, zaś członkinie zmuszone do usług seksualnych w Wielkim Domie Publicznym w Mozyrzu. Kniaź okazał jednak łaskę kmieciom i po dojściu do porozumienia, ograniczył większość wcześniej ustalonych ustaw, lecz ich nie odwołał. Jeszcze tego samego roku - we wrześniu - zorganizowano wyprawy karne na ziemie Jaropełka i Chorsawa, którzy wspierali groźne dla władzy Rusa powstanie. Siły z siewierzańszczyzny i wiatyczanii podbiły, zgrabiły i spaliły ważne grody: Lepel, Puchowicze i Słuck, które broniły władztwo Jaropełka przed inwazją z południa. Najeźdźcy chcieli zdobyć ówcześnie największe miasto na ziemiach ruskich - Mińsk, lecz zostali odparci przez wojowników Jaropełka, którzy odgrodziwszy uprzednio drogę wrogom szybko wyparli ich z radymszczyzny. O wiele gorzej poszło wojskom Rusa, które rzuciły się na ziemie jego stryjecznego brata. Inwazja zakończyła się nieudanym oblężeniem Kijowa, które to nie poniosło większych uszkodzeń. Zawiedzeni Rusowie, powrócili do swej ojczyzny z pustymi rękoma. Przegrana bitwa kosztowała życie także ostatniego przedstawiciela rodu Ilianiczów - Włodzimira z Chnaw. 

Wygnanie[]

Wcześniejsze bunty i porażka pod Kijowem osłabiły pozycje Rusa, jednak wzmocniło ją atak na kniaźństwo Jaropełka. Kniaź widząc jednak, że jego autorytet został podkopany. Postanowił zaimponować możnowładcom wyprawiając się w 73 roku na Auksztotę. Po mimo pewnych sukcesów (Deltuva, Neris i Alsenai zostały krótkotrwale opanowane) władyka musiał odstąpić od podboju i powrócił do swej ojczyzny taszcząc liczne łupy, zdobycze, kobiety i zastępy niewolników. Wykorzystał on jednak swój pobyt na ziemiach Bałtów i dogadał się z galindskim plemieniem Kurpiów. Jego władca - Niogal w zamian za wysoką zapłatę obiecał najechać na władztwo Chorsawa i dokonać jak największych zniszczeń w imieniu swego zleceniodawcy. Bałtowie już po kilku dniach do zawarcia umowy dobrze uzbrojeni i przygotowani oraz wspierani dodatkowo przez jaćwińskie plemię Polekszan - ruszyli na ziemie kijowską. W trakcie swej wędrówki na południe bezlitośnie łupili tereny wiejskie, oszczędzając jednak te wsie, których mieszkańcy się wykupili. Jeszcze tego samego dnia dotarli do grodu Rośkiewicz, który wraz z Kijowskiem - od czasów Kijawa - chronił historyczną stolicę Złotej Rusi przed wrogimi atakami od strony zachodniej. Okazało się jednak, że władykom grodu obronnego był niejaki Boruta rodu Aśkiewiczów, który - z niejasnych przyczyn - był skonfliktowany z Chorsawem, a urażony szlachcic nie tylko nakazał niestrzelać do Galindów i Jaćwingów, lecz otworzył im jeszcze bramy i wpuścił ich na ziemie kijowską. Tutaj jednak szczęście opuściło grabieżców, bowiem wielkie zaangażowanie kijowiańczyków i wzmocnione zabudowania obronne - rozbudowane z rozkaz kniazia po ostatnim nieudanym oblężeniu oblężeniu Kijowa przez wojska Rusa - uniemożliwiły prymitywnych Bałtów wdarcie się do miasta. Zawiedziony Niogal rozpoczął rokowania pokojowe z dyplomatom głównym Kijowa - Siemidrogiem, który namówił wodza Kurpiów, aby wycofał wojska z okupowanej ziemi i wydał Borutę Aśkiewicza wściekłemu ludowi w zamian uiszczając mu spory trybut, jednak nie wyjawił kto go nasłał. Niogal jednak nie pogodził się w gruncie rzeczy z porażką i nie powrócił do ojczyzny tylko wyprawił się na zachodniego sąsiada domeny Chorsawa - dzielnice Chorsawy. Wojska bałtyjskie 1 czerwca wycofały się z ziem niedawnego wroga i ruszyli na terytorium jego siostry. Zdobycie niewielkiej warowni broniącej Malina dało początek trwającej tydzień inwazji w wyniku, której grody Malin, Narodyczi, Andruszówka, Baranówka, Berdyczów, Cudnów, Korostyn, Korosteszów i Owrucz zostały zdobyte i spalone, zaś lędzieńszczyzna wschodnio-północna uległa niemal całkowitemu wyludnieniu. Całą sytuacje wykorzystał władca Związku Wandalskiego - Gelimer, który najechał na lędzieńszczyzne, wypędził Bałtów i przyłączył wyzwolone ziemie do swej domeny w charakterze włości. Chorsawa zginęła dzielnie dowodząc obroną miasta Cudnów i została w jego okolicy pogrzebana. Gdy mieszkańcy Rusi ocknęli się po niszczycielskim najeździe szybko domyślili się, że to nieprzyjaźnie nastawiony do Chorsawa i Chorsawy Rus mógł opłacić barbarzyńców, aby ci osłabili jego konkurentów. O winie Rusa był też święcie przekonany brat zamordowanej księżnej, jednak większość szlachty dalej trzymała przy Rusie, bowiem brakowało rzeczowych dowodów aż do roku 74 roku, gdy Rus na swym dworze po pijaku przyznał się do wszystkich zarzucanych mu czynów. Wywołało to społeczne oburzenie, które niemal natychmiast zamieniło się w ogólnoruski bunt chłopów, mieszczan, kmieciów, a nawet szlachciców. Przerażony syn Szczeka musiał uciekać jeszcze tego samego roku do swego wschodniego sojusznika - Lajanguta III, a władze nad jego dzielnicą i zamordowanej Chorsawy - przejął w glorii i chwale Chorsaw.

Na dworze Lajanguta III Kłótliwego[]

Chorsaw - wobec groźnego buntu - musiał uciekać na wschód do kaganatu Czudzi, gdzie władał jego sojusznik Lajangut III Okrutny. Władca udzielił schronienia uciekinierowi nadając mu najprawdopodobniej w lenno Jouge, jednak ku zawiedzeniu Rusa - Lajangut postanowił nie angażować w sprawy ruskie i odmówił przywrócenia go na utracone stanowisko. Wiadomym jest, że wygnaniec spędził 2 lata na obczyźnie. Wśród historyków nie ma zgody, jakie funkcje wtedy piastował i co w tym czasie robił. W latopisie Yuolughaja z Jougi sporządzonego w I wieku n.e w poczcie możnowładców władających Jougą wzmiankowany został niejaki Rouh, jako następca Lajanguta III i poprzednik Azima, który piastował funkcje właśnie dwa lata. Identyfikacja postaci jest niejasna. Część historyków (zwłaszcza polskich) uważa, że mowa tu o Rusie, co może potwierdzać treść Słowa o wędrówce Józefa Chazarczyka, gdzie mowa że Lajangut nadał bliżej nieznaną ziemie pewnemu uciekinierowi z zachodu. Z drugiej jednak strony Słowo zostało spisane dopiero na początku II wieku, a wcześniejsze źródło Latopis Czudzi Starszej stwierdza, że zwierzchnictwo nad Jougą z nadania kagana zostało przekazane nieślubnemu synowi Ujszptagowi Zdracy - Rojhunowi, który - zdaniem drugiej części historyków (zwłaszcza chazarskich) - był tajemniczym Rouhu. Tak czy inaczej wiadomo, że 7 sierpnia 74 Rus udał się do kaganatu Chazarskiego, aby poprościć tamtejszego władcę, aby ten przywrócił go na utracony tron, ale ówczesny kagan Ujsztorg odmówił.

Jest bardzo prawdopodobne, że na wygnaniu Rus przeszedł na tengryzm, który był obowiązującą religią w imperium Kopttańskim - zarówno w wielkim chanacie, jak i kaganatach mu podległych. 

Powrót[]

Po blisko dwóch latach spędzonych na wygnaniu, zmianie wiary i bezskutecznym szukaniem pomocy u kaganów imperium szczęście uśmiechnęło się do Rusa, gdyż w 76 roku zmarł pasywny władca Lajangut III, a miejsce kagana Czudzi zostało zajęte przez jego syna, a zarazem teścia syna Szczeka - energicznego i ambitnego Azima. Azim postanowił bowiem osadzić członka swej rodziny na utraconym tronie i wraz z Rusem przybył do Wielkiego Chanatu na krótko po przejęciu władzy, aby prosić swego pana o wsparcie militarne. Wielki Chan Lerngsztorg pozytywnie rozpatrzył prośbę Azima, lecz zarządał od jego towarzysza złożenia hołdu lennego i zarządał zgody na wcielenie jego kniaźnia do imperium Kopttańskiego w postaci kaganatu słowiańskiego. Rus niechętnie przystał na tę warunki nie widząc innej możliwości. Ta zniewaga okazała się jednak słuszna bowiem już po tygodniu od złożenia hołdu, władca olbrzymiego państwa zgromadził odpowiednio duże siły z Czudzi, Meri, Muromi, Mieszczeri, Mari i Wesi, aby bezproblemu odbić Słowiańszczyzne dla swego podopiecznego. Inwazją dowodził Azim, widząc w tym wydarzeniu możliwość do podniesienia swej rangi wśród pozostałych kaganów i ponownego zjednoczenia kaganatu Mordawii. Inwazja przebiegła bez najmniejszych komplikacji - Chorsaw zginął, jego poplecznicy zostali pojmani do niewoli, a Rus powrócił i przejął rządy, jako kagan w służbie Lerngsztorga.

Rozwód i ponowne małżeństwo[]

W trakcie wojny jednak poniósł niespodziewanie śmierć dowódca planu Azim, ginąc w chwale i glorii podczas udanego tylko dzięki jego ofierze oblężenia Chwaligrodu, co wywołało rozpacz zarówno Wielkiego Chana, jak i Rusa oraz pustą posadę kagana w kaganacie Czudzi. W tej sytuacji Lerngsztorg poprosił swego nowego kagana Słowiańszczyzny, aby odesłał swą niedawną, a zarazem aktualną żonę Orgsztorgę - córkę zmarłego Azima, która była jedynym żyjącym przedstawicielem rodu Lajangutów - do kaganatu Czudzi, by mogła tam sprawować rządy namiestnicze aż do swej śmierci. Rus chętnie przystał na tą propozycje, gdyż po pierwsze sam fakt, że Wielki Chan poprosił swego sługę, a nie rozkazał mu świadczy o jego uprzywilejowanej pozycji, jaką otrzymał dobrowolnie od Lerngsztorga, po drugie Orgsztorga nie była w stanie spłodzić syna Rusowi, co po śmierci Chorsawa poważnie zagroziło żywotności odłamu Chwaliborowców, którym byli Szczekowicze, którzy wywodzili się od ojca i poprzednika Rusa - Szczeka, po trzecie syn Szczeka najprawdopodobniej liczył na to, że po bezdzietnej śmierci Orgsztorgii, która była jego pierwszą żoną, jego potomkowie będą mogli zabiegać o przywódstwo nad kaganatem Czudzi, co mocno podniosłoby ich potęgę, a po czwarte i najważniejsze - Rus po prostu nie kochał swej poślubionej z przyczyn politycznych żony, czego dowodzi sam fakt, że spłodził liczne nieślubne (a więc nie mogąca przejąć władzy!) potomstwo z nałożnicami, co dodatkowo bezsprzecznie potwierdza, że jedyny przedstawiciel Szczekowiczów był bardzo płodny, a brak prawego potomstwa było wyłącznie winą jego małżonki. Do rozwodu doszło jeszcze tego samego roku, w którym odzyskał władzę i rozpoczął poszukiwania nowej partnerki. Szybko wpadła mu w oko atrakcyjna Robiemira dodatkowo będąca córką Walgierza Białego, który był wrogiem jego przeciwnika - Chorsawa oraz zagorzałym oponentem okupatnów Lędzieńszczyzny - Wandali. Obydwaj władcy spotkali się na początku 77 roku n.e w Połocku, aby omówić sprawę małżeństwa. Po miesiącu narad z córką i możnymi, Walgierz zgodził się na ślub obiecując przyszłemu zięciowi, że w przypadku wygaśnięcia jego rodu, księstwo Jaropełskie powróci do Rusi oraz obiecał mu pomoc przy odbiciu z rąk wandalskich utraconą za czasów Chorsawy Lędzieńszczyznę, Rus zaś zobowiązał się do wypłacenia sporego wiana w zamian za małżeństwo i obiecał teściowi pomoc w uniezależnieniu się od Waregów. Nieznanymi konkretnej daty ślubu, ale najprawdopodobniej odbył się on pod koniec 77 roku n.e w grudniu.

Wojna z Waregami[]

5 stycznia 78 roku n.e Walgierz Biały wypowiedział posłuszeństwo królowi Waregów - Rolfowi II Starszemu stając się odtąd suwerenem na swej ziemi. Gdy po kilku tygodniach wyruszyła przewidywana wyprawa karna przeciwko niepokornemu margrabiemu dowodzona przez brata Rolfa - Ingwarda, Rus wyruszył ze swą drużyną, aby pomoc teściowi. Niestety, nie udało mu się przybyć na czas ze względu na srogie mrozy, które spowolniły marsz jego wojów, zaś Ingwardowi po ciężkiej walce nad rzeką Wołchow w trakcie, której zginął jedyny syn Walgierza Białego - Walgierz Czarny udało się wedrzeć na północne władztwo zbuntowanego sługi, gdzie czekał na niego skryty sojusznik Waregów - Siewój, któremu Ingward zagwarantował posadę nowego margrabiego w przypadku powodzenia wyprawy. Walgierz Biały usłyszawszy o śmierci swego jedynego syna wpadł w rozpacz i zaprzestał prowadzenia walk, ale tego stanu rzeczy nie zaakceptował Rus, któremu udało się ostatecznie przybyć rzekę Prypeć wraz z posiłkami i dostać się do niemal zdobytego przez Waregów księstwa. Do oddziałów Rusa dołączyła dodatkowo część wojów Walgierza, gotowych do walki i nie akceptujących poddania się ich pana oraz ludność cywilna, której nie podobało się prawo zaprowadzone przez najeźdźców. 8 stycznia Słowianie po krwawej bitwie zdobyli ważny gród Smoleńsk i uwięzili wszystkich wareskich urzędników za wyjątkiem głównego dyplomaty Smoleńska - Ansegiza, któremu udało się zbiec i powiadomić Ingwarda o Rusie i jego zdobyczy, właśnie wtedy gdy Waregowie szykowali się do odwrotu po pozornie udanej kampanii wojskowej. Interwencja Rusa zachęciła słowiańską ludność Szumiaczi i Rosławia do powstania przeciwko Waregom i wypędzeniu ich z obu grodów. Rus włączył zarówno Szumiaczi, jak i Rosław do swej domeny. Ostatecznie Ingward przybył z liczniejszą niż woje Rusa załogą wikińską i rozpoczął oblężenie Smoleńska, zakończone nierozstrzygniętą bitwą i podpisaniem traktatu pokojowego, na mocy którego syn Szczeka otrzymał wszystkie ziemie marchii Jaropełskiej położone na południe i na zachód od Rusi Błękitnej, w zamian za co przysiągł nie atakować już państwa wareskiego. 

Advertisement