Agafedyci

„IMPERIUM CIE WZYWA!”

Witaj! Aktualnie znajdujesz się na stronie należącej do tzw. Cyklu Bojowianskiego zapoczątkowanego przez użytkownika Damian 121 odnoszącego się nie tylko do wielkiego Imperium Bojów, Władcy imperium Bojów i dzielnych Bojów od Boja począwszy, lecz także do nacji, osób i wydarzeń czasem zmyślonych całkowicie lub w pewnym stopniu historycznych, które w uniwersum Alternatywnej Historii wpłynęły w mniejszym większym stopniu na sytuacje zewnętrzną lub wewnętrzną celtyckiego państwa (np. Konflikt Bałkański) Autor z jednej strony zachęca do edytowania i wzbogacania treści artykułów należących do cyklu o nowe wątki, ale też prosi o zachowanie "realistycznego" klimatu. Ave!

Antyczne cywilizacje
Europa
Czasy najdawniejsze Europy	Kultura pra-europejska • Kultura grobów jamowych • Kultura ceramiki sznurkowej
Starożytne ludy Europy	Słowianie • Bałtowie • Dakowie • Etruskowie • Celtowie • Germanie • Piktowie • Lapończycy • Hapsztagowie • Iberowie • Baskowie • Trakowie
Starożytne państwa Europy	Etruskie państwa - miasta • Państwo Norviks • Związek Zaona • Państwo Brenna • Imperium Bojów • Imperium Perskie • Królestwa Berberyjskie • Imperium Izraela
Azja
Czasy najdawniejsze Azji	Kultura pra-azjatycka • Kultura proto-ałtajska • Kultura pra-ałtajska • Pra-ałtajczycy
Starożytne ludy Azji	Chińczycy • Ludy kopttańskie • Ludy syberyjskie • Ludy mongojapońskie • Indonezyjczycy • Agafedyci
Starożytne państwa Azji	Państwowość Chińczyków • Państwowość Japończyków • Chanat Sabirów i Barsilów • Chanat Agefedytów • Imperium Tengryjskie • Imperium Kopttańskie • Imperium Perskie • Imperium Izraela
Australia
Afryka

Agafedyci, Agafedowie, Zeberghadzi, Ungurowie - tajemniczy związek plemienny mongoidalnych i europoidalnych ludów przeważnie nieznanego pochodzenia, który ok. 2300 roku p.n.e przybył z Azji centralnej nad Morze Kaspijskie skąd dowodzony przez przedstawicieli dynastii Dulo najechał na Europę, Chiny i Bliski Wschód doprowadzając do upadku Imperium Izraelskiego i dając podstawy do narodzin potężnej Persji. Plemiona agafetyckie za panowania Zebergana stworzyły silny Chanat Agafetycki, który jednak nie cieszył się zbytnią żywotnością i po śmierci syna Zebergana - Orchana został zniszczony przez połączone siły Kimmerów, Turkutów i Chazarów. Istnieją liczne źródła zaświadczające Agafedytów i ich historie m. in. chińska "Kronika Rządów Obcych" i żydowska "Kronika Jańska". Większość uczonych sądzi, że inwazja Agafedytów diametralnie odmieniła przyszłe dzieje Europy i świata.

Etymologia nazwy

Ruiny starożytnej Agady

Pochodzenie etymologiczne pojawiającej się w europejskich, żydowskich i perskich źródłach pisemnych nazwy "Agafedyci, Agafedowie" budzi wiele kontrowersji w środowiskach badawczych. Istnieją dwie najpopularniejsze, a zarazem najprawdopodobniejsze etymologie pochodzenia dwóch pokrewnych sobie słów podparte analogiami w historii i badaniami językoznawczymi. Agada to niewielka starożytna osada okolicach morza kaspijskiego założona przez berberyjskich kolonizatorów zza czasów dominacji kultury północnoafrykańskiej w Europie. Miasto stało się pierwszą ofiarą agafedyckiego najazdu z 2280 roku p.n.e. Wydarzenie to zapoczątkowało ekspansje wojowniczego pra - azjatyckiego ludu w Europie, a następnie na Bliskim Wschodzie. Dodatkowo "Feda" jest semickim odpowiednikiem berberyjskiego słowa "Fada", które jednoznacznie oznacza "Postrach". Wiadomo, że to ulegający semityzacji Berberowie nadczarnomorscy, jako pierwsi europejczycy zetknęli się z Agafedytami i to oni rozpowszechnili to określenie w Azji Mniejszej i w Europie. Można więc zakładać, że "Agafedowie/Agafedyci" to zlepka słów "Aga" hipotetycznego skrótu od "Agada" i "Feda" oznaczającego postrach. Tak więc Agafedowie to "postrach Agady" lub "Postrach z Agady" i etymologia ta wydaje się być uzasadniona. Druga teoria, mniej popularna, ale równie prawdopodobna zakłada rodzimy rodowód słowa "Agafedyci". Rekonstruowane pra - azjatyckie "Agaoftkör-Chaűrg" oznacza "Chanowie wszechziem" i odpowiada nazwą wielu innych ludów azjatyckich, którzy określali siebie w bardzo korzystny sposób zazwyczaj w odniesieniu do władzy. Ten tok rozumowania uwiarygadnia chińska ,,Kronika Rządów Obcych " gdzie zapisano, że Agafedowie mienili się "chanami wszystkich ziem, jakie istnieją". Zdaniem więc niektórych językoznawców nazwa "Agafedyci" powstała w wyniku semityzacji przez Berberów pierwszego członu pełnej nazwy plemienia ("Agaoftkör"), który miał bezsprzecznie pra-azjatyckie pochodzenie. Natomiast azjatyckie nazwy w stosunku do Agafedytów, czyli "Ungrowie" i "Zeberghedzi" mają przejrzystą etymologie. To drugie określenie oznacza po prostu "plemię Zeberga" i odnosi się do najwybitniejszego chana Agafedytów - Zebergana, zaś pierwsze wywodzi się z języka chińskiego i znaczy mniej więcej tyle, co europejskie "Barbarzyńca".

Dynastia Dulo

Związek plemienny Agafedytów w czasach historycznych posiadał tylko jedną dynastie, która przewodziła całej wspólnocie - dynastie Dulo, której najstarsi przedstawiciele (Dulok oraz Orchunda, Awitochol i Irnik) pierwszego i drugiego pokolenia tytułowali się chanami Kutigurów i Sabirów na zachodzie oraz Utigurów, Basirów i Tatarów na wschodzie. Wraz z wprowadzeniem instytucji kapkana oraz późniejszym podbojem Hionitów oraz części Słowian, Traków, Sarmatów i Chińczyków tytulatura trzeciego pokolenia uległa stopniowym zmianą. Początkowo Kormesja chcąc pogłębić swą władze nad Sabirami, którzy niechętnie odnosili się do swych agafedyckich (kutigurskich) zwierzchników, zmieniła używany przez jego ojca tytuł "Chana Kutigurów i Sabirów" określając samą siebie "Chanem Agafedytów Zachodnich". Miało to na celu najprawdopodobniej zjednoczyć oba ludy pod scentralizowaną władzą jednego monarchy, który zlikwidował urząd swobodnego Watachy na rzecz bardziej ograniczonego Kapkana. Zarówno Kutigurowie, jak i podbici Sabirowie mogli się poszczycić własnym pojedynczym kapkanem, a obaj kapkani byli w takim samym, bardzo dużym stopniu zależni od Chana, co oznaczało, że zarówno Sabirowie, jak i Kutigurowie są zależni w takim samym stopniu od Kormesji i każdemu przysługują identyczne prawa, bez faworyzacji. Równocześnie współczesny Kormesji syn zmarłego Irnika - Kubrat Stary po podbiciu północno-zachodnich Chin cesarskich oraz koczowniczych Ajnów i Czukczy okrzyknął samego siebie "Chanem Agafedytów Wschodnich i Cesarzem Chin" porzucając tym samym dawny tytuł ojca, czyli "Chana Utigurów, Tatarów, Barsilów i Hionitów", co znów było najpewniej spowodowane ambicją jednoczenia swych poddanych i roszczenie praw do cesarskiego tronu, które jednak zrealizuje na dobre dopiero jego syn - Zebergan.

Sytuacja polityczna Agafedytów przez Dulokiem

Na obecną chwile nie odkryto jakiegokolwiek źródła napisanego alfabetem agafedyckim, które opisywałoby czasy przed przejęciem władzy przez przedstawicieli dynastii Dulo. Wyjątek stanowi jedynie kamień runiczny odkryty w miejscowości Hsaz w Królestwie Chazarii, a opatrzony napisem upamiętniającym obalenie "złego chana" przez "dobrego chana Duloka", choć powszechnie uważa się, że owym "złym chanem" jest pokonany władca Chanatu Sabirsko-Basirskiego - Batubab, a nie poprzednik Duloka rządzący Agafedytami. Jednak wiele informacji podaje na ten temat Kronika Sekretów Najdawniejszych Agafedytów wykonana na dworze chana Chakabaja Starszego w 800 roku p.n.e. Źródło to jednak powstało wiele lat po upadku Chanatu Agafedytów i nie cieszy się ono zbytnią wiarygodnościom wśród badaczy. Anonimowy autor zaświadczył przeszło 10 wielkich chanów władających Agafedytami i pochodzącymi z bliżej nieznanych rodów Ba-chanów i Jatangów. Oto ich opis i lista według Kroniki Sekretów Najdawniejszych Agafedytów:

1. Jataj [panował: 2605 - 2599 p.n.e] - początkowo był dowódcą (Kibachem) bandy rozbójników (Kibanów) złożonej z przedstawicieli plemienia Eńców skazanych na ludowym wiecu na dożywotnie wygnanie za różne zbrodnie, który wraz ze swoimi ludźmi najechał plemię Utigurów, podbijając je i ogłaszając się pierwszym utigurskim chanem, gdyż Utigurzy wcześniej nie uznawali monarchii. Podczas zamachu stanu pokonał wiele wpływowych rodzin nie uznających jego władzy i po ostatecznym zwycięstwie wypędził ich na zachód. Został pokonany w wielkiej bitwie nad rzeką Iżmą przez Kutigurów i Tatarów pod dowództwem wygnanego wcześniej Ba-chana w 2599 roku p.n.e. Wojnę - co prawda - przeżył, lecz niedługo po tym wydarzeniu został zamordowany przez własnych towarzyszy. Udało mu się jednak wcześniej spłodzić nieznanego z imienia potomka, który był ojcem Dabana i dziadkiem Skiaw-Kiuta. Po śmierci Jataja, który założył ród Jatangów władzę przejął Ba-chan będący założycielem Ba-chanów;
2. Ba-chan [panował: 2599 - 2560 p.n.e] - wywodził się wraz ze swym bratem Hiukiem z bogatej, utigurskiej rodziny zajmującej się rzemiosłem wojennym. Gdy eńscy bandyci pod wodzą Jataja zaatakowali w 2605 roku p.n.e Utigurów - stanął na czele opozycyjnych utigurskich rodów szlacheckich walczących z najeźdźcami, ale ostatecznie poniósł porażkę, a zwycięski Jatan wygnał go na zachód, gdzie znalazł schronienie wśród sąsiednich Kutigurów. Po pięciu latach banicji udało mu się odbudować swą pozycje w nowym otoczeniu, gdy niespodziewanie Kutigurowie zostali w 2600 roku n.e zaatakowani przez koczowniczych Tatarów, a nieznany z imienia chan kutigurski uciekł do Chazarów. Wówczas na przywódce sił obronnych wybrano Ba-chana, któremu udało się jeszcze tego samego roku podstępem rozbić tatarską ordę, ale odmówił jej eliminacji, co spotkało się z wdzięcznościom Tatarczan, którzy oświadczyli, że w podzięce za okazaną łaskę dobrowolnie przyjmują kutigurskie jarzmo. Po tym spektakularnym zwycięstwie, starszyzna okrzyknęła Ba-chana nowym chanem Kutigurów. Ten w następnym roku najechał wspólnie z Kutigurami i Tatarami na Utigurów dowodzonych przez Jataja i ponownie zwyciężył w wielkiej bitwie nad rzeką Iżmą. Po przegranej - Jataj zbiegł z pola walki, ale został niedługo po tym incydencje zamordowany przez własnych towarzyszy, którzy poddali się władzy nowego zwierzchnika. Od tego czasu założyciel nowej dynastii został chanem Kutigurów, Utigurów i Tatarów na następne 39 lat. W Kronice Sekretów Najdawniejszych Agafedytów opisywano go, jako władcę dobrego i sprawiedliwego, który ustanowił kolejność dziedziczenia tytułu chana (od najstarszego do najmłodszego) oraz wprowadził wiele ważnych, ale bliżej nieokreślonych praw. Na cześć swego syna Uka zbudował ponoć zamek Ukan będący siedzibą władców Agafedytów przez następne dekady aż do czasów panowania Orchana. Zakończył swe panowanie wraz ze śmierciom z przyczyn naturalnych w 2560 roku p.n.e, a władze przejął jego brat Hiuk, jako najstarszy przedstawiciel dynastii rządzącej;
3. Hiuk [panował: 2560 - 2540 p.n.e] - wywodził się wraz ze swym bratem Ba-chanem z bogatej, utigurskiej rodziny zajmującej się rzemiosłem wojennym. Gdy eńscy bandyci pod wodzą Jataja zaatakowali w 2605 p.n.e Utigurów - wspierał brata i jego popleczników, lecz opozycja okazała się za słaba i poniosła ostateczną klęskę w wyniku, której musiał udać się na wygnanie na zachód do Kutigurów wraz ze swymi towarzyszami. W trakcie inwazji Tatarów na Kutingów - ponownie udzielił wsparcia Ba-chanowi dowodząc oddziałami pomocniczymi, jednak poniósł porażkę chcąc rozbić ordę Tatarską i dopiero przyszły chan kutigurski musiał naprawić błąd młodszego brata. Po pokonaniu Jataja w 2599 roku p.n.e podczas wielkiej bitwy nad Iżmą, kiedy Ba-chan stał się chanem Kutigurów i Utigurów - został opiekunem jego wówczas 10-letniego syna Uki wraz z żoną Ba-chana o imieniu Bia rezerwując w tym samym czasie małżeństwo podopiecznego z Jakucheną pochodzącą z wpływowego rodu Siuksów. Gdy zmarł w 2560 roku p.n.e z przyczyn naturalnych Ba-chan - został wybrany na nowego przywódcę ze względu na starszeństwo nad Uką. W trakcie swych rządów miał uporządkować i wprowadzić w obieg nowy kalendarz słoneczny, ale jego panowanie skupiało się na aktywności militarnej m. in. poszerzył koczowiska agafedyckie na południu kosztem wcześniej tam koczujących szczepów Chazarskich oraz wymusił płacenie regularnego haraczu od plemion Czudów, Czukczów i Ajnów tocząc z nimi zwycięskie boje. Hiuk dokonał tych wszystkich czynów w trakcie swych pięcioletnich rządów, gdy został na zachodzie obalony przez Kutigurów, którzy na swego nowego chana obrali syna ich bohatera oraz dawnego wychowanka Hiuka - Ukę, zaś Utigurowie dalej uznawali zwierzchność Hiuka, a Tatarzy - wykorzystując powstały w ten sposób chaos -uniezależnili się i weszli w koalicje z Chazarami przeciwko Agafedytom. W trakcie następnych 15 lat skupiał się głównie na rozwoju architektury i kontynuowaniu podbojów.
4. Uka -
5. Ukagejt - Jakuchena
6. Hiuk-gejt -
7. Skiaw-Kiut -
8. Tata-chan -
9. Tajpiut -
10. Katach-chan -

Dulok, założyciel dynastii Dulo

Agafedycka moneta podpisana "Dulok przesławny"

Awitochol i Irnik - synowie Duloka

Moneta bita za przez Irnika

Skład etniczny ordy Agafedyckiej

Przed inwazją w Europie, w Chinach i na Bliskim Wschodzie

Potomkowie pra - azjatów (ludy pra-azjatyckie)

• Kutigurowie
• Utigurowie
• Awarowie (?)
• Ajnowie
• Czukcze
• Chińscy uciekinierzy i dezerterzy

Ludy ałtajskie

• Sabirowie
• Basirowie
• Hunsagerzy
• Hionici/Honici
• Oguzowie (?)

Po inwazji w Europie, w Chinach i na Bliskim Wschodzie pod koniec panowania Zebergana

Potomkowie pra - azjatów (ludy pra-azjatyckie)

• Chińczycy północno-zachodnich Chin

Ludy ałtajskie

• Tatarzy
• Mongołowie (?)

Ludy indoeuropejskie

• ludy sarmackie
  • Jazygowie
  • Roksolanowie
• ludy słowiańskie
  • Pecińcy
  • Serbowie
  • Chorwaci
  • Budynowie
  • Tysanie
  • Połoczanie
  • Ulicze
  • Neurowie
  • Stawianie
  • Karpowie
  • Kostrobowie
  • Imaczeńcy

Historia

Przed pojawieniem się nad morzem kaspijskim

VII tysiąclecie p.n.e. Kultura pra-azjatycka oznaczona na czerwono, a proto-ałtajska symbolizowana przez kolor ciemnofioletowy

Źródła historyczne - zarówno europejskie, żydowskie, perskie czy chińskie - milczą na temat Agafedytów lub ich ewentualnych przodków przed pojawieniem się ich nad morzem Kaspijskim ok. 2300 p.n.e wobec czego większość badaczy jest zgodna, że pierwotne siedziby pra-Agafedytów znajdowały się północ od świata ucywilizowanego i wielkiego stepu, gdyż historia tego drugiego jest dobrze poznana dzięki badaniom archeologicznym i kronikom chińskim. Najprawdopodobniej najdawniejsi przodkowie Agafedytów pojawili się w Azji w ok. VII tysiącleciu 

Obszar zajmowany przez ludy ałtajskie na krótko po rozpadzie wspólnoty; Na czarno pradawne koczowiska pra-ałtajczyków

p.n.e wraz z drugim wielkim exodusem homo sapiens z obszaru Afryki i Bliskiego Wschodu do Euroazji, gdzie byli reprezentowani przez kulturę pra-azjatycką zajmującą znaczną część centralno-zachodniej części kontynentu azjatyckiego. Na przełomie VI i V tysiąclecia p.n.e do Azji wschodniocentralnej nasunęła się kultura proto-ałtajska, która wchłonęła w siebie część kultury pra-azjatyckiej dając początek kulturze pra-ałtajskiej, która prowadziła aktywną ekspansje i w IV tysiącleciu p.n.e zajmowała niemal całą Syberię, Mandżurię, Mandziarezje, Step na wschód od Morza Kaspijskiego, Japonię i Koreę. Pra-ałtajczycy wyparli z nowo zajętych terenów niemal całą populacje pra-azjatycką jednak nie wszyscy starzy osadnicy musieli ulec asymilacji lub eliminacji przez ludność napływową albowiem do dziś istnieją takie nacje, jak Chińczycy, Tajwańczycy, Ajnowie, Czukcze i Indonezyjczycy uważani za pozostałość po najstarszych ludach Azji. Najprawdopodobniej Pra-Agafedyci wykształcili się z późnych, podbiegunowych odłamów kultury pra - azjatyckiej, które nie uległy asymilacji z napływową ludnością syberyjską pochodzenia ałtajskiego ok. 3800 p.n.e. Najpewniej na wskutek hipotetycznych wpływów ałtajskich ludów kopttańskich ok. 3000 p.n.e Pra-Agafedyci podzielili się na Kutigurów i Utigurów. Okres 700 lat pomiędzy ok. 3000, a 2300 rokiem p.n.e odnośnie losów dwóch agafedyckich ludów pozostaje nieznany, gdyż na tym etapie dalej nie ma źródeł pisanych, a poszlaki archeologiczne i lingwistyczne się zacierają.

Sikka Jeoponga

Nieco światła jednak na tę sprawa rzuca latopis chińskiego dyplomaty - Sikka Jeopanga, który reprezentował stronę królestwa Qin w chińsko-mongolskim sporze. W 2600 roku p.n.e ostatecznie upadło księstwie Zia, które choć nominalnie należało do Qia w rzeczywistości jego władcy bardziej sympatyzowali z Mongołami niż Chińczykami, a ostatni książę Zia - Xima Biozu przekazał cały swój majątek, tytuły i nabytki terytorialne mongolskiemu chanowi Baanugulowi, który zaraz po jego śmierci upomniał się o spadek po Zia. Król Qin wysłał do Baanugula Sikka, któremu jednak - po mimo dyplomatycznych talentów - nie udało się namówić dumnego Mongoła do odstąpienia od roszczeń terytorialnych na drodze pokojowej. Sikkowa zdecydował się więc na skłócenie ordy mongolskiej z innym koczowniczym ludem zwanym Tatarami, którzy do tej pory utrzymywali dobre relacje z mongołami. Jego działania przyniosły zamierzony efekt, a wyniszczeni wojną z Tatarami zwycięscy Mongolczycy zostali zmuszeni do korzystnego dla chińczyków rozejmu, zaś pokonani Tatarzy - zgodnie z relacją kronikarską - zdecydowali się na migracje na północ i opuścili step jeszcze tego samego roku, aby zgodnie z późniejszymi relacjami powrócić w 2200 roku p.n.e, jako odłam Agafedytów i doprowadzić do upadku I Cesarstwa Chińskiego.

Biorąc pod uwagę sposób działania Agafedytów i ludów ałtajskich, a także kolejność zdarzeń można dojść do wniosku, że wypędzeni w 2600 roku p.n.e Tatarzy wędrując na północ spotkali i weszli w konflikt z koczującymi w regionie od 3800 roku p.n.e wcześniejszymi agafedyckimi Kutigurami i Utigurami, którzy nie chcieli ustąpić koczowisk przybyszom i ostatecznie podbili osłabionych w wyniku wcześniejszej wojny z Mongołami najeźdźców, którzy dobrowolnie lub pod przymusem przyłączyli się do ordy agafedyckiej stając się tym samym pierwszą ofiarą tego ludu. 

Pojawienie się nad morzem kaspijskim

„

Zaś po Ojsugodeju czwartym Chanem Basirów i Sabirów był syn poprzednika, Batubab i on gorszy jeszcze bardziej od nikczemnego rodziciela [...] lecz rozliczyli bogowie z wszystkich tych grzechów niegodziwych Basirów i Sabirów, bowiem zdarzyło się raz w kwietniu, że Kutigurowie i Utigurowie, nieznane wcześniej szczepy barbarzyńskie przybyłe z mroźnej północy walczące ze wszystkich barbarzyńców najmężniej runęły na nieprzyjaciół Chin i po zwycięskiej walce zabrali ich w jasyr, a chanat ich zniszczyli [...] Wracając raz jeszcze do Utigurów i Kutigurów to ci mówią jednym językiem, w tych samych bogów wierzą i odmienną od innych ludów politykę prowadzą i mienią się wspólnie Agafedytami, a jeszcze przez Sabirami i Basirami mieli tylko w niewoli Tatarów, którzy swych panów pokochali i wiernie im służyli — Nowy Traktat Historii Barbarzyńskiej

”

Chanat Sabirów i Basirów przed zniszczeniem przez Agafedytów oznaczony kolorem czerwonym

Pierwsza faktyczna wzmianka o Agafedytach pochodzi z 2300 roku p.n.e, a jest nią anonimowy zwój napisany pismem chińskim i włączony do spisanego w mieście Chengdu kodeksu ,,Nowego Traktatu Historii Barbarzyńskiej", w którym został opisany upadek potężnego niegdyś Chanatu założonego przez koczowniczych Sabirów i Basirów. Zdaniem autora w kwietniu na "niegodziwych" Sabirów i Basirów najechali z północy Agafedyci dzielący się na Kutigurów i Utigurów wraz z podległymi im Tatarami doprowadzając do upadku stworzonego nad morzem kaspijskim Chanatu Sabiro-Basirskiego i 

Agafedyci przez Zeberganem

uprowadzeniem tamtejszej ludności sabirskiej i basirskiej w niewole, co było "bożą karą" za wrogość w stosunku do I Cesarstwa Chińskiego. Sposób w jaki została przekazana ta informacja sugeruje, że przedstawione wydarzenia były ówczesne autorowi, a być może nawet działy się w tym samym roku, w którym został napisany tekst, czyli w 2300 p.n.e. Rok ten uważa się za datę pojawienia się Agafedytów nad morzem kaspijskim i zapowiedź przyszłych najazdów. Zaledwie rok później przybysze zostają póświadczeni przez aż trzy źródła europejskie. Najstarszym jest kontrakt 

Wśród bogatych Sabirów powszechne były kielichy wykonane ze złota. Ponoć władcy chanatu sabiro-basirskiego posiadali własny, bogato zdobiony kubek, który został oddany żydowskiemu królowi przez Duloka w formie podarunku

handlowy pomiędzy nadczarnomorskimi włościami imperium izraelskiego, a Agafedytami w sprawie zakłóconego przez niespodziewaną inwazje handlu z Chinami. Agafedyci zgodzili się na pośredniczenie w handlu pomiędzy Europą i Azją na korzyść Izraela w zamian za co miesięczną sowitą wypłatę i przekazanie im kilku posiadłości nad morzem Kaspijskim. Imperium przystało na tę warunki i umowa została przypieczętowano traktatem w Apisie. Wtedy to po raz pierwszy wzmiankowano pierwszego historycznego władcę Agafedytów - Duloka, który przekazał w darze żydowskiemu królowi Joachimowi bogatozdobiony złoty kielich będący symbolem władzy chanów podbitego przez Agafedytów chanatu sabirsko-barsilskiego na znak przyjaznych zamiarów w stosunku do Hebrajczyków od strony agafedyckiej. Nieco później zostają wydane dwa inne źródła berberyjskie sporządzone przez Numezlę z Ozyru. Pierwsza kronika ,,O świecie Agafedytów" jest relacją pisarza z podróży do koczowisk Agafedytów za panowania Duloka, zaś druga, starsza - napisana w języku łacińskim - ,,Barbaricum" wzmiankowywuje Agafedytów, jako jeden z ludów stepowych również w kontekście zniszczenia państwa Basirsko-sabirskiego. W tej pierwszej pojawia się też pierwsza wzmianka o synach Duloka - Awitocholu i Irniku oraz ich siostrze Orchundzie oraz wiele informacji na temat kultury, języka, polityki i życia codziennego Agafedytów, zaś w drugiej opisano Agafedów, jako naród wojowniczy i ucywilizowany posiadający silnych przywódców i jeszcze potężniejszą armie.

Rozbicie chanatu Hionickiego

„

... W tym jednak czasie Kuta-lula [Kutululu] nie myślał jednak nawet o prawdopodobnej porażce, lecz o własnej chwale zagrożonej zhańbieniem. Wnet uroił sobie plan błyskotliwy i rozdzielił swe wojska na dwie grupy i łącząc się z zatwardziałymi chińczykami koło miejsca, gdzie dziś stoi miasta Wau-Hau [...] zasiał przerażenie w sercach bezradnych Basirów, którzy nie mogąc wytrzymać nacisku wojsk sprzymierzeńców [...] zmuszając samych siebie z trudem do kapitulacji [...] nie wyjednawszy sobie jednak najmniejszej litości w sercu twardego wodza [Kutululu] jedni za drugimi tracili życie w sposób niemal śmieszny ulegając ciosom zwycięskich Hionitów i ich Chińczyków — ,,Kronika Rządów Obcych" Fragment

”

Chanat Hionitów przed zniszczeniem przez Agafedytów i ich sojuszników oznaczony kolorem fioletowym

Po śmierci Duloka w 2280 roku p.n.e, a następnie jego córki Orchundy w 2275 p.n.e - potencjał stworzonego przez nich potężnego państwa został jednoznacznie załamany wraz z podziałem wpływów pomiędzy jego synów. Nadarzającą się sytuacje wykorzystali nomadyczni Hionici, którzy nie dawno postanowili porzucić swe koczownicze nawyki i założyć własny chanat we współpracy z Sabirami i Basirami. Pu upadku tych drugich mieli silne roszczenia do ich ziem, gdyż wielu władców nieistniejącego już chanatu nadkaspijskiego było

Hionici byli mongoidalnym ludem pochodzenia kopttańskiego słynącego z okrucieństwa, ale i odwagi. Koczownicy ci okazali się być ciężkim wrogiem nawet dla Agafedytów!

spokrewnionych z wielkimi rodami Hionickimi. Zdający sobie z tego sprawę wielki wódź Hionitów - Kutululu postanowił podbić Agafedytów, którzy właśnie podzielili się na dwa ordy - kutigurską i utigurską, a przez to ulegli osłabieniu. Jednak przywódca Utigurów - Irnik doskonale zdawał sobie sprawę z zapędów terytorialnych Hionitów i postanowił dogadać się z wrogiem jego nieprzyjaciół - Królestwem Qin, które mogło znaleźć się w bardzo niekorzystnej sytuacji, gdyby wzrosła potęga Chanatu Hionickiego. Syn Duloka wysłał w tej sprawie do króla Lua Zibenga posła Tabulanga, który przekonał nowo wybranego króla do sojuszu z wschodnim odłamem Agafedytów. W odwecie Kutululu zwarł przymierze z Cesarstwem Chińskim. Ostatecznie Irnik przeciągnął na swą stronę słowiańskie plemię Stawian i zamieszkujących Indochiny Dasów, do których wysłał swych dyplomatów. Wojnę rozpoczął Kutululu w 2274 roku p.n.e uderzając na Tatarów nad rzeką Turgaj, ale po ciężkiej walce ci się wybronili i sami przeszli do kontrataku. Równocześnie król Qinu zaatakował cesarstwo chińskie na północy, zaś od strony południowej na ziemie Chin cesarskich najechali Dasowie niszcząc wiele fortyfikacji, grabiąc bogate rezydencje i świątynie oraz uprowadzając licznych jeńców i posuwając się z każdą chwilą coraz bardziej na północ. Zmusiło to cesarza do podziału armii na 

Dasowie byli ludem pochodzenia pra - azjatyckiego skonfliktowanym z Chińczykami i Hindusami, którzy słynęli z wyrobu majestatycznych rzeźb. Wspierali Irnika w trakcie wojny z Hionitami

trzy grupy. Pierwsza zatrzymała pochód Dasów wypierając ich do punktu wyjścia inwazji, zaś druga odparła siły królewskie w okolicach miasta Hohhot. W efekcie tylko 1/3 sił chińskich mogła wesprzeć Hiontów, którzy właśnie zmagali się z podwójną inwazją Agafedytów od zachodu i królestwa Qin od strony wschodniej. Kutululu zdecydował się na walkę z tymi pierwszymi, zaś rozprawę z królestwem powierzył oddziałom chińskim. Szczęście sprzyjało Hiontom bowiem ich waleczny wódź rozbił szyki Utigurów wymuszając na nich wycofanie się za Turgaj, zaś nielicznym wojskom cesarskim udało się zablokować wojowników Qin, na których nie spodziewanie uderzyli Mongołowie mordując większość z nich. W tym jednak momencie na chanat Hionicki najechali od północy słowiańscy Stawianie, którzy wdarli się do jego stolicy Chanuchu, gdzie zamordowali wodza Kutululu, wszystkich członków jego rodziny oraz wiele innych ważnych rodów. Dowiedziawszy się o tym Irnik ponownie zaatakował Hionitów, niszcząc ich państwo i zajmując większą część ich ziem. Syn Duloka docenił poświęcenie Słowian i Chińczyków królestwa Qin. Tych pierwszych bogato wynagrodził i pozwolił części z nich pozostać na zdobytym terytorium, gdzie mogliby się osiedlić, jako przyjaciele Chana i utrzymywać korzystną dla podległych Irnikowi Utigurów, Basirów i Tatarów sytuacje w regionie, zaś tym drugim oddał wschodnie ziemie Hionitów w formie podziękowania za udzielone wsparcie na dobre cementując sojusz Qin i Agafedytów.

Walki z Sarmatami, Trakami, Celtami i Słowianami

„

Tego samego roku [2200 rok p.n.e] śmierć poniósł jeszcze jeden ze sławnych mężów imienia Awitochol, król Kutigurów przebiegły, który - jak wcześniej napisano - zrzucił prawego króla Izraela Jeremiego, a oddał go uzurpatorowi Joachimowi i mnóstwo miast złupił i wielu Żydów i Berberów zabił [...] Po nim na nowego władcę nie bez sporu obrali sobie Agafedyci na następce córkę jego [...] zaś synów nieboszczyka haniebnie pozostawili bez żadnych tytułów [...] Nie mogąc tego znieść królowa nowa Kormeseja każdemu z braci przyobiecała jakiś zaszczyt, jeśli męstwem i roztropnościom w boju się wykażą i przyobiecała najmłodszemu Asparuchowi tytuł Jugurrusa [...], zaś starszemu Sewarowi i najstarszemu Terwełowi przyobiecała namiestniczą funkcje kolejno jednemu po drugim u Kutigurów i Sabirów — Spis wydarzeń rabina Michała

”

Po śmierci Awitochola najprawdopodobniej w 2200 p.n.e, władzę przejęła jego córka Kormesja, która okrzyknęła samą siebie chanem zachodnio-agafedyckim, zaś swym braciom obiecała nadać bardzo ważne stanowiska w ordzie pod warunkiem, że udowodnią swe umiejętności w walce. Najmłodszy Asparuch zebrał pokaźną armie, bo mniej więcej 5 tysięcy wojowników i wyprawił się na sarmackie plemiona Jazygów i Roksolanów, którzy łupili obszar podporządkowany Utigurom, Barsilom i Tatarom, których chanem był syn zmarłego Irnika, Kubrat zamierzając w ten sposób pomóc krewnemu i nawiązać przyjazne relacje z Agafedytami koczującymi na wschodzie, zaś starszy Sewar i najstarszy Terweł, aby udowodnić swej siostrze i władczyni swoje talenty polityczno-militarne poszerzyć sabiro-kutigurskie wpływy na zachodzie jednak tak, aby nie wdać się w konflikt z królem żydowskim Janem II Wiernym.

Wojna Asparucha z Jazygami i Roksolanami

„

Najszlachetniejszy panie narodu sarmackiego zlituj się nad biednymi Awarami, którzy uciekli niegodziwym Agafedytom i o ziemię własną proszą [...] Ja biedny za grzechy mych przodków, szaman niepokorny został ukarany hańbą przez Yeya i [...] proszę więc, o najuczciwszy, okaż łaskę biednym uciekinierom z jarzma agafedyckiego zwolnionych! — Asparuch udaje awarskiego kapłana; "Kronika Rządów Obcych"

”

Bogini Yer Tanri

Asparuch po wstępnych przygotowaniach, ufundowaniu kilku wspaniałych słupów kultowych poświęconych bogini-matki ziemi Yer Tanri "aby pożarła bezlitośnie duszę, jak i ciała zabitych Sarmatów" i bogowi wojny Kızağanowi "żeby zwycięstwo zanieśli bogowie Kutigurom w wojnie z nikczemnymi Jazygami i Roksolanami" oraz przyjęciu dodatkowego wsparcia od strony Kubrata wyruszył ostatecznie w 2198 roku p.n.e na kampanie wojenną. Po kilku zwycięskich przejściowych bitwach z Jazygami niespodziewanie do najmłodszego z synów Awitochola przybył chański poseł Tudun, który przekazał mu rozkaz Kormesji nakazujący Asparuchowi zdławić powstanie sabirskich Onogurów, którzy wypowiedzieli posłuszeństwo swym panom i zagrażają pozycji Agafedytów. W praktyce wiązałoby się to z odwołaniem całej ekspedycji i powrotem na rodzime koczowiska nad Morzem Kaspijskim, a to dumnemu Kutigurowi byłoby plamą na honorze, gdyż - ,,Sarmaci z całą pewnościom roznieśli, by na cztery strony świata bezpodstawne zarzuty, że

Kızağan - metalowa figurka

Agafedyci stchórzyli przed walką i uciekli do domu drżąc przed nimi" - jak sam tłumaczył swą późniejszą decyzje, którą zapisał Lau Shing w chińskiej "Kronice Rządów Obcych". Jednak większość wojskowych wolała słuchać Chana niż wodza i wymogła na Asparuchu wypełnienia rozkazu zwierzchnika. Dowódca w tej ciężkiej sytuacji zdecydował się na ryzykowny krok. Podzielił swe siły na dwie grupy argumentując to faktem, że władczyni nie sprecyzowała, ile konkretnie wojowników jej potrzeba. Pierwszą powierzył swemu "przybocznemu" Bookolabrasowi z rodu Ukilskiego i odesłał w drogę powrotną, aby wypełnił polecenie Kormiesji. Drugą zaś pozostawił przy sobie i kontynuował wyprawę, znacznie osłabiony po stracie połowy wojsk. Wiedział, że Jazygowie są wypełni świadomi ich obecność oraz zdają sobie sprawę, że połowa Agafedytów wycofała się na zachód. Wiedząc, że znajduje się w kłopotliwym położeniu zdecydował się na rozproszenie armii i jej ukryciu w gęstwinie leśnej, a sam rozesłał szpiegów, aby ci zorientowali się w lokalnej sytuacji politycznej. Po kilku dniach, zwiadowca Bajan przybył do swego mistrza z pomyślnymi wiadomościami, bo oto król

Roksolanowie byli najsilniejszym i najwaleczniejszym plemieniem sarmackim

Roksolanów Sangiban z zaskoczenia zaatakował byłego sojusznika - króla Jazygów Safraksa, z którym sprzymierzył się przeciwko Agafedytom, a gdy do tego pierwszego doszła fałszywa pogłoska, że wszyscy Agafedyci uciekli obawiając się Sarmatów - zaatakował tego drugiego chcąc przywrócić dawną zależność Jazygów od Roksolanów zakończoną przez dziadka Safraksa - Addaksa. Sytuacje tą musiał wykorzystać Asparuch, którzy przybył z garstką żołnierzy przed oblicze Sangibana podając się za awarskiego szamana, który uciekł ze swymi towarzyszami z kutigurskiej niewoli i poprosił o nadanie mu

Współczesny posąg Sangibana

ziemi, na której wraz ze swym ludem mógłby w spokoju koczować w zamian proponując swym "wybawicielom" pomoc militarną w walce z Jazygami. Sangiban okazał litość przybyszom, przypisując im bliżej nieznany obszar i chętnie przyjął ich ofertę w walce z sarmackim plemieniem. Asparuch zaproponował walkę zaczepną, ale Sangiban zdecydował się na wojnę w otwartej, walnej formie. W tej sytuacji, potomek Duloka oświadczył, że zaatakuje wroga ze swym wojskiem od północy, jeśli Roksolanom uda się zepchnąć Jazygów w pobliżu miasta Aktau, gdzie mieliby zostać ostatecznie rozgromieni przez atak z dwóch stron. Sangiban nie wyczuł podstępu i zgodził się z Asparuchem. Wojnę wygrali Roksolanowie, którym udało się wedrzeć w głąb koczowisk jazydzkich, zabić Safraksa i po miesiącu walk unicestwić ich główne siły w trzech różnych bitwach. Resztki sił Jazygów zostały zepchnięte do miasta Aktau, gdzie zostali napadnięci z północy przez "Awarów" i ostatecznie zostali rozbici w krwawej bitwie pod Aktaunem zadając tuż przed śmierciom dotkliwe straty Roksolanom. Gdy gwar wojenny ustał, a dumny Sangiban patrzył z dumą na ruiny zniszczonego miasta, nagle spokojny Asparuch wydał wojenny okrzyk i zadał mu zdradziecki, śmiertelny cios w pierś, co było sygnałem dla jego ludzi, aby zacząć niespodziewaną rzeź Sarmatów i ujawnić swój prawdziwy cel i pochodzenie. Zaskoczeni Roksolanowie byli w tej niekorzystnej sytuacji bezradni i mogli się jedynie poddać lub uciec. Po upadku wojsk Jazygów i Roksolanów, plemiona tę zostały włączone w 2198 roku p.n.e do domeny Kubrata, który szczodrze wynagrodził Asparucha i jego armie, obiecując militarną pomoc i dyplomatyczne wsparcie w przyszłości, gdyby zaszła taka potrzeba.

Wojna Terweła z trackimi Kaukajczykami

„

Nie ulitował się tego dnia Bóg nad narodem kaukajskim [...] Plemiona [...], które uszły błogosławionemu królowi Janowi II uległy Terwełowi i jego Agafedytom, [...] a karą było to za przewinienia przeciw Żydom i innym narodom, którym teraz kaukajczycy służą [...] — Kronika dynastii Jańskiej

”

██ Imperium Izraelskie

██ Wasaliat Perski

██ Agafedyci

██ Traccy Kaukajczycy

██ Państwo Antów

W 2199 roku p.n.e Terweł przybył do Jerozolimy, gdzie zawarł przymierze z żydowskim królem Janem, przypieczętowane przyjęciem Judaizmu, jako wyznawanej religii przez Terweła oraz małżeństwem siostry Jana - Miriam z szlachetnie urodzonym Agafedytą. Jan II Wierny tego samego roku zlecił mu za zadanie pomoc w trwającej wojnie z osiadłymi na Kaukazie trackimi Kaukajczykami, którzy w przeszłości dokonywali licznych akcji łupieżczych na należących do Imperium miastach nadczarnomorskich, co zaowocowało wojną z kaukajskimi plemionami zapoczątkowaną przez poprzednika Jana - Izraeliasza VIII, którego wysiłki nie przyniosły większego skutku, a Janowi przyszło na nowo walczyć z północnymi plemionami trackimi, którzy dodatkowo powołali związek plemienny, na którego czele stanął pewien charyzmatyczny wódź imieniem Burebista. Terweł zgodził się spacyfikować plemiona Gilgów, Ansamodów, Senzów, Burdziców, Odrysów, Krestonów, Krobyzów i Brydotów w zamian za

Posąg Burebisty

wysoki haracz oraz możliwość przekazania większości ze zdobytych ziem do własnej domeny. Władca Żydów zgodził się, ale sam zamierzał do swego państwa przyłączyć terytoria plemion Bisaltów, Satarów, Serdów, Trybaltów, Abchazów i Czerków oraz zażądał od Agafedytów tolerowania tego stanu rzeczy. Ostatecznie w Agadzie podpisano rozejm na mocy, którego roszczenia Izraela i Agafedów zostały oficjalnie zatwierdzone w przypadku udanego podboju z tą jedną zmianą, że ziemie Krybozów miałyby być podzielone przez każdą ze stron. Jednak pech chciał, że wśród świadków ugody znalazł się szpieg nasłany przez Burebista, który doniósł swemu panu o planach Izraelitów i Agafedytów. Wódź Kaukajczyków zareagował natychmiast wobec nadchodzącego niebezpieczeństwa. Wysłał do Gruzji swych agentów, aby ci przekonali Gruzinów i Armeńczyków do zbrojnego powstania przeciwko izraelskim okupantom oraz rozkazał wszystkim plemionom, które miał zostać zawojowane przez wyznawców Jahwe, bezlitośnie łupić i niszczyć nadczarnomorskie

Posąg Burebisty

miasta założone przez Berberów, a przejęte przez Semitów, sam zaś zjednoczył pod swym mieczem siły militarne Gilgów, Ansamodów, Senzów, Burdziców, Odrysów, Krobyzów i Brydotów i zdecydował się na podbój Agafedytów z wyprzedzeniem. Za nim jednak jakiekolwiek działania militarne zostały urzeczywistnione doszło do serii nieprzewidzianych nieszczęść ze względu na panującą niezgodę wśród Traków w stosunku do walk z hordami Kutigurskimi i Sabirskimi oraz strategii stosowanej przez Burebista, która zdaniem części Kaukajczyków była nieodpowiednia i nieprzemyślana przez ich władcę. Przeciwko Burebiście wystąpili synowie Zalmoksa - namiestnik Krobyzów Moskon i jego brat, a zarazem zwierzchnik Brydotów imieniem Dromite. Obydwaj książęta - wcześniej zmuszeni siłą do uznania zwierzchnictwa Burebisty - zbuntowali się przeciwko swemu suwerenowi dogadawszy się wcześniej z Terwełem, który przez swych agentów obiecał braciom nie atakować ich ziem oraz oddać cały zdobyty Kaukaz w lenno. Gilgowie, którzy ze względu na położenie geograficzne mogliby ponieść największe straty również dogadali się z Agafedami i przeszli na ich stronę pod wodzą Rubobosteza. W tym momencie na topniejące szeregi Burebisty uderzyli z zachodu Hebrajczycy pod przywództwem Jazona Pelazga, a ze wschodu siły utigurskio-sabirskie dowodzone przez Terweła. Najeźdźcy jednak nie docenili talentu i pomysłowości wodza Kaukajczyków, któremu udało się przywrócić kontrolę nad zbuntowanymi wojskami i uwięzić podstępem Moskona w zamku Zaolt, aby go następnie tam zamordować oraz podburzyć Gruzinów i Armeńczyków przeciwko królowi Janowi, a także zawrzeć sojusz z królem słowiańskich Antów - Sulimirem, który zorganizował wyprawę na Krym. Jakby tego było mało, książę Odrysów i krewny Burebisty - Decebal dokonał śmiałej akcji zbrojnej na sabirską piechotę, która doznawszy ciężkich strat musiała uciekać na wschód. Trakowie ścigając Sabirów natknęli się jednak na jazdę utigurską Kormesji, która rozbiła siły kaukajczyków i wzięła Decebala do niewoli. Jednak pokochawszy go od pierwszego wejrzenia, Kormesja nie zdecydowała się go zgładzić, lecz wymusiła na nim zostanie jej seksualnym niewolnikiem. W między czasie Terweł i Jan przeszli do kontrataku. Janowi udaje się krwawo stłumić gruzińsko-armeńskie powstanie i rozbić wrogą koalicje antyizraelską w bitwie pod Paladonem, a następnie opanować umówiony wcześniej z Terwełem obszar. Równocześnie końska jazda Agafedytów bez trudu zniszczyła zjednoczone siły Kaukajczyków dowodzonych przez Burebistę przepuszczeni przez sprzymierzonych Gilgów. Po wdarciu się wgłąb Kaukazu Sabirowie i Utigurowie przez tydzień bezlitośnie plądrowali ziemie Krestonów, Odrysów, Ansamodów, Senzów, Burdziców i Abchazów zabijając wielu mężczyzn i gwałcąc wiele kobiet oraz zmuszając strachem wszystkie plemiona kaukajskie, które nie uznawały izraelskiego zwierzchnictwa do uległości.

Wojna Sewara ze Słowianami

Sewar, w odróżnieniu od brata podchodził nie ufnie do przymierza z Żydami. Odmówił poślubienia siostry Miriam i córki Jana II Wiernego - Abigail i nie zgodził się na przyjęcie judaizmu. Terwełowi udało się pogodzić brata i przyszłego teścia, a Jan II zlecił Sewarowi najazd na słowiańskie państwo Antów, którego władca Sulimir Chrobry był głównym wrogiem imperium izraelskiego na północy. Młodszy syn Awitochola zgodził się wypełnić misje w służbie swego nowego sojusznika za co otrzymał od żydowskiego króla wysoki haracz w wysokości 20000 szekli. Po kilku dniach od zawarciu paktu w Jerozolimie, Sewar zorganizował ekspedycje składającą się z 3000 jeźdźców i 5000 piechoty. Celem wyprawy było dokonanie, jak największych zniszczeń na terytorium Antów, aby ci nie byli stanie urzeczywistnić swych planów podboju Krymu, a Sulimir nie mógłby wesprzeć Burebisty, z którym właśnie walczył Terweł i Jan II. Agafedyci przekroczyli środkową Wołgę i rozpoczęli oblężenie antyjskiego grodu Isławicze, które jednak nie zostało zdobyte za sprawą isławickiego namiestnika - Jaszemira, który śmiałym wypadem rozbił agafedycką piechotę, które uciekła lub utonęła. Wściekły Sewar podzielił ocalałą jazdę na dwie równe grupy, które miały rozejść się w obydwie strony i dokonać, jak najwięcej zniszczeń. Pierwsza armia pod dowództwem Sewara doszczętnie splądrowała zachodnią część Powołża, które zakończyła się oblężeniem Nowogrodu Wielkiego. Przerażona załoga grodu - nie mogąc skontaktować się z wojewodą Sulimirem - zdecydowała się na pokojowe negocjacje z siejącymi zamęt najeźdźcami. Warunki układu były dla Słowian bardzo niekorzystne, gdyż nowogrodzki naczelnik Burywoj musiał zgodzić się na wydzielenie zrujnowanego Powołża od Państwa Antów, jako całkowicie zależny od woli Agafedytów wasaliat, którego miał się stać kniaziem oraz przekazanie olbrzymiego haraczu Sewarowi "za udzieloną litość" i najpiękniejszą z wszystkich nowogrodzkich dworek, jako gwarancja dotrzymania umowy. Wybór padł na nieszczęśliwą Siemirę, która musiała wyjść za dowódce nieprzyjaciół. Od tego momentu Państwo Antów popadło na długie lata w kompletną anarchie.

Galeria

Monety bite przez agafedyckich chanów

Moneta Irnika

Moneta Duloka

Moneta Awitochola

Moneta za panowania Kormesji